Liên kết tiêu thụ nông sản: Còn thiếu bền vững

Liên kết tiêu thụ nông sản: Còn thiếu bền vững
Là giải pháp hàng đầu giúp ngành nông nghiệp có thể phát triển ổn định lâu dài nhưng hiện nay việc liên kết tiêu thụ nông sản vẫn còn lỏng lẻo, thiếu bền vững.
Hợp đồng bị phá vỡ khiến các bên không tin tưởng lẫn nhau, vì thế sự liên kết cũng mờ nhạt dần.

Xem thêm:  bảo hành tủ lạnh hitachi tại hà nội ,trung tam bao hanh tu lanh hitachi tai ha noi, lắp đặt cửa cuốn
Tăng cường công tác phối hợp giữa Ủy ban MTTQ và Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh

Khó đôi bên
Đã 2 năm trôi qua nhưng ông Phạm Ngọc Khánh ở xã Tam Kỳ (Kim Thành) vẫn còn bức xúc việc doanh nghiệp “chạy làng” không thu mua nông sản cho nông dân theo đúng cam kết. Năm 2014, khi có công ty ngỏ ý muốn bao tiêu rau màu, bà con nông dân ở Tam Kỳ rất phấn khởi. Ban đầu mọi việc diễn ra suôn sẻ, thuận lợi. Người dân chỉ chú tâm chăm sóc rau màu bảo đảm về số lượng, chất lượng. Đến thời kỳ thu hoạch, doanh nghiệp cho xe xuống mang đi  Quảng Ninh. Nhưng chỉ được một thời gian, doanh nghiệp phá hợp đồng. Nông dân phải ngậm ngùi bán tháo số rau còn lại cho thương lái với giá rẻ. “Thời điểm ấy, giá rau xuống thấp. Sợ thua lỗ, doanh nghiệp đã “bẻ kèo”, mất liên lạc. Là người đại diện cho người dân đứng ra ký kết hợp đồng, tôi trực tiếp đến trụ sở của công ty để làm việc nhưng vẫn không ăn thua. Cái mất lớn nhất không phải là tiền bạc mà là lòng tin của người dân", ông Khánh bức xúc nói. Cũng vì vụ việc này mà từ đó đến nay, nông dân Tam Kỳ ngại liên kết sản xuất. Nhiều doanh nghiệp cũng bày tỏ mong muốn bao tiêu nông sản, thậm chí còn hứa hỗ trợ thêm về giống và kỹ thuật nhưng người dân vẫn không quan tâm.

Không chỉ có nông dân mà doanh nghiệp cũng nhiều phen điêu đứng khi bị phá hợp đồng. Liên kết giúp doanh nghiệp có thể chủ động về nguồn hàng, làm quá trình sản xuất, tiêu thụ không bị gián đoạn. Đồng thời, người dân có thể an tâm khi giá cả không phải phụ thuộc vào thương lái như trước. Tuy nhiên, khi giá thị trường lên cao, nhiều nông dân vì cái lợi trước mắt mà sẵn sàng phá vỡ hợp đồng, khiến doanh nghiệp lao đao. Chính vì vậy, nhiều doanh nghiệp dè chừng khi thực hiện liên kết. Ông Tăng Xuân Trường, Giám đốc Công ty TNHH một thành viên Hưng Việt (Gia Lộc) cho biết: "Công ty đã 4 lần phải hủy và đền bù hợp đồng cho đối tác nước ngoài vì đến thời hạn nông dân không chịu giao hàng. Trong đó, hợp đồng lớn nhất trị giá hơn 1 tỷ đồng. Tổn thất về kinh tế đã thấy rõ nhưng công ty mất lớn hơn là uy tín với bạn hàng".

Thắt chặt liên kết
Liên kết thông qua các hợp đồng kinh tế là nền tảng để hình thành các vùng sản xuất nông nghiệp theo hướng hàng hóa, giúp nông dân thay đổi thói quen, tập quán canh tác. Từ đó, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân. Tuy nhiên, mắt xích quan trọng trong chuỗi liên kết là những ràng buộc pháp lý vẫn còn bị xem nhẹ. Nguyên nhân do các bên vẫn chỉ quan tâm tới lợi ích riêng mà bỏ qua lợi ích chung. Để tháo gỡ khó khăn này cần có giải pháp đồng bộ từ nhiều phía.

HTX Dịch vụ nông nghiệp xã Đoàn Kết (Thanh Miện) đảm nhận vai trò trung gian kết nối doanh nghiệp và nông dân trong bao tiêu lúa gạo từ năm 2015. Trong quá trình liên kết cũng phát sinh nhiều vấn đề như doanh nghiệp thu mua không đáp ứng theo thực tế sản xuất, chênh lệch về giá cả, nông dân vì lợi nhuận mà cẩu thả khi bảo quản, vận chuyển... Nhưng nhờ có định hướng của HTX mà mối liên hệ này không xảy ra mâu thuẫn, thậm chí còn phát triển thuận lợi. Ông Phạm Văn Sang, Giám đốc HTX khẳng định, hướng tới sản xuất hàng hóa tập trung trong điều kiện ruộng đất vẫn còn manh mún thì doanh nghiệp không thể liên kết với từng hộ cá thể mà phải có sự hỗ trợ đắc lực của HTX. Có như vậy các bên mới tìm được tiếng nói chung và liên kết mới không bị phá vỡ.

Thực hiện tái cơ cấu ngành nông nghiệp, Hải Dương đang nỗ lực xây dựng các chuỗi giá trị trong sản xuất nông nghiệp. Nhiều cánh đồng liên kết, cánh đồng mẫu lớn được hình thành. Đây là tín hiệu khả quan để ngành nông nghiệp trụ vững trên sân nhà và vươn ra thế giới. Tuy nhiên, các hình thức liên kết vẫn còn ở quy mô nhỏ, trách nhiệm và lợi ích của các bên vẫn chưa được gắn kết chặt chẽ. Để tạo được mối liên kết vững chắc, tránh tình trạng tùy tiện phá hợp đồng thì cơ quan chuyên môn và chính quyền địa phương phải phát huy vai trò là chủ thể trung gian thắt chặt mối liên hệ giữa nông dân và doanh nghiệp. Ngoài ra, những cơ chế, chính sách cởi mở vừa thu hút doanh nghiệp đầu tư vừa khích lệ nông dân sản xuất là giải pháp cần được quan tâm.