Nghè Giám được xây dựng từ thời Lê theo kiểu kiến trúc hình chữ công

Nghè Giám được xây dựng từ thời Lê theo kiểu kiến trúc hình chữ công, tiền bái 3 gian chồng diêm, 8 mái, hậu cung 3 gian nối với tiền bái bằng 1 gian ống muống.
Nói đến xã Cẩm Sơn (Cẩm Giàng), mọi người thường nghĩ ngay đến di tích lịch sử văn hóa chùa Giám - nơi thờ Đại danh y Thiền sư Tuệ Tĩnh, vị Thánh thuốc Nam của dân tộc mà ít ai chú ý đến nghè Giám.

Xem thêm:   bao hanh tu lanh hitachi tai ha noi, bảo hành tủ lạnh hitachi tại hà nội ,bảo hành tủ lạnh samsung

Cựu chiến binh Đinh Hồng Hợi đã đến nhiều nghĩa trang liệt sĩ

Nghè Giám nằm bên phải chùa Giám. Đây là công trình kiến trúc đời Lê, cùng với chùa Giám tạo nên một quần thể di tích kiến trúc cổ kính.
Nghè Giám được xây dựng từ thời Lê theo kiểu kiến trúc hình chữ công, tiền bái 3 gian chồng diêm, 8 mái, hậu cung 3 gian nối với tiền bái bằng 1 gian ống muống.
Nghè thờ 3 vị Thành hoàng, gồm Thái úy Tô Hiến Thành, Đô đại minh vương Thưởng Đẳng Thần và Trung đẳng tràng nam Giang Đại Vương. Đây là những người có công lớn giúp dân, giúp nước, được các vua đời Lý, đời Lê ghi nhận và phong thánh để nhân dân ghi ơn thờ phụng.

Trước đây, chùa Giám và nghè Giám nằm ở ngoài đê sông Thái Bình. Năm 1974, khi xã Cẩm Sơn di chuyển về vị trí hiện nay thì chùa Giám và nghè Giám cũng được di dời theo.
Trải qua bao biến cố lịch sử và sự tàn phá của chiến tranh, nghè Giám vẫn giữ được nét uy nghi cổ kính hiếm có. Ngay từ cổng nhìn vào đã có thể cảm nhận nét đẹp của nghè. Chi tiết từ mái ngói, cửa, cột đỡ đến những bệ đá đều mạng đậm dấu ấn thời gian.
Trước nghè là một khoảng sân rộng, tạo không gian thoáng mát dưới tán đa cổ. Mặt trước nghè rộng hơn 10 m gồm 3 gian cửa chính, cách nhau bởi các cột lim đường kính gần 40 cm hiện rõ những vết mò của thời gian tạo nên những vệt hằn sâu như những vệt nhũ đá. Bậc lên xuống cũng được xây bằng những phiến đá xanh cổ. Mái nghè được lợp bằng ngói mũi đã phủ màu rêu phong, các đầu đao được thiết kế cong vút với hình long phụng tạo vẻ đẹp nhẹ nhàng, thanh thoát. Trên bờ nóc và sống mái từ đỉnh xuống đều được gắn hình con nghê tạo nét độc đáo và uy nghi.

Ngay sau cửa chính là 3 gian tiền bái. Gian chính giữa đặt một ban thờ để nhân dân tế lễ vào mỗi dịp lễ hội, tiếp đến là gian ống muống nối 3 gian tiền bái với 3 gian hậu cung. Trong hậu cung có 3 ban thờ các vị Thành hoàng được sơn son, thếp vàng. Bên trong nghè, các hàng cột đỡ bằng gỗ lim đường kính khoảng 40 cm được đặt trên những đế làm bằng đá cao  40 cm. Các con chồng, cốn, lá gió, cánh cửa, bẩy đỡ đều được chạm kênh bong tứ linh hoặc long quần còn khá nguyên vẹn.
Điểm nổi bật khi bước vào trong nghè Giám là bức cửa cấm giữa gian ống muống vào gian hậu cung. Cửa cấm gồm 2 cánh, mỗi cánh rộng hơn 1,2 m được làm bằng 2 khối gỗ lim. Mặt trước cửa được chạm khắc tinh xảo hình lưỡng long chầu nguyệt. Những họa tiết trên thân rồng được chạm khắc cầu kỳ giống như hàng trăm mũi đao, kiếm chĩa về các hướng khác nhau tạo nên một thế trận vững chắc, thể hiện khí phách chiến đấu thời nhà Lê.

Hai bên cửa cấm có là 2 bức giống như câu đối, rộng gần 40 cm, cao gần 2 m, phía trên khắc hình phượng, dưới khắc hình lân, ở giữa được khắc hình rồng như đang bay lượn từ trên xuống tạo sự uyển chuyển độc đáo. Với những giá trị về kiến trúc và lịch sử, bức cửa cấm nghè Giám đã từng được Bảo tàng tỉnh Hải Dương mang đi triển lãm. Đặc biệt, ngày 19.4 vừa qua, trong một lần về khảo sát di tích chùa Giám, nghè Giám, nhà sử học Dương Trung Quốc cùng Hội đồng Thẩm định di sản văn hóa quốc gia đánh giá đây là một bức cửa cấm quý giá được chạm khắc tinh xảo, có giá trị lịch sử cũng như kiến trúc hiếm có ở Việt Nam cần được gìn giữ bảo tồn. Thời gian tới, huyện Cẩm Giàng sẽ đề nghị các sở, ngành liên quan nghiên cứu làm hồ sơ đề nghị Thủ tướng Chính phủ công nhận cửa cấm nghè Giám là bảo vật quốc gia.